30 Nisan 1965 yılında, Harput mahallesinde bulunan Alacalı Mescit’te kurulan “Harput Müzesi” Elazığ’daki ilk müze olarak bilinmekle beraber, Keban ve Karakaya Barajı projeleri dahilinde gerçekleştirilen yüzey araştırmaları ve kazılar sırasında ortaya çıkarılan eserlerin teşhiri ve muhafazası için mevcut bina yetersiz kalınca 1971 yılında Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kampüsü içerisinde yeni müze inşasına başlanılmış ve söz konusu bina 28 Temmuz 1982 yılında “Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi” olarak hizmete açılmıştır.
Elazığ Müzesi, Elazığ ve Bingöl illerindeki taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarından sorumlu bir bölge müzesidir. Müze binası, arkeolojik eserler ve sikke salonu ile halı, kilim ve etnografya salonu olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Anılan müzede, 13.797 adet arkeolojik, 5.131 adet etnografik ve 10.965 adet sikke olmak üzere toplam 29.893 adet envantere kayıtlı eser mevcuttur.
Zengin tarihi ve kültürel birikimiyle geçmişe ışık tutan bölgede, gerçekleştirilen yüzey araştırmaları ve kazılar sırasında ortaya çıkarılan, Paleozoik dönemden itibaren Osmanlı Dönemi’ne kadar tüm tarihsel süreçleri içeren çok sayıda arkeolojik eser müzede teşhir edilmektedir. Ayrıca 2016 yılında Harput Nevruz Ormanları alanından Elazığ Müzesi Müdürlüğüne taşınan “Harput Kabartması” ünik ve nitelikli eserler arasında yerini almıştır.
Müze binasında sergilenen etnografik eserler arasında ise, Elazığ yöresine ait ipek, pamuk ve basmadan dikilen kadın giysileri, takı ve süs eşyaları, kemer, kemer tokaları, bakır kaplar, iğne oyalı yazmalar, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi ve Cumhuriyet dönemine ait kesici ve ateşli silahlar (kılıçlar, hançerler, teberler, yatağanlar, şişler, tüfek, tabanca ve bunlara ait yağdanlık ve barutluklar) yer almaktadır.
Uzun yıllar boyunca bölgemize hizmet veren Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 2007 yılında kısa bir müddet kapanarak onarım geçirmiştir.
18 Ağustos 2016 tarihinde ilimiz Emniyet Müdürlüğüne karşı gerçekleştirilen hain terör saldırısı sonrasında hasar alan Müze binasında onarım çalışmalarına başlanılmış; bu çalışmalar tamamlanmak üzere iken 24 Ocak 2020 tarihinde ilimizde meydana gelen depremde Müze binamız AFAD tarafından verilen raporda orta hasar, Rölöve müdürlüğü tarafından verilen raporda ise ağır hasarlı olarak tespit edilmiş; Müze Binası için verilen iki rapor birbirine uyuşmadığından dolayı Müzemiz yine çıkmaza girmiştir.
Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesinin mevcut durumu da gözünüe alınarak bir an önce faaliyete geçirilmesi için Bakanlık nezninde müzakereler sonucu; bina yıkılıp yapılması mı? yoksa güçlendirilmesi mi gerekir konusunda ise belirsizlik halen devam etmektedir.
