Sigara ve Alkol Tüketimi Almış Başını Gidiyor.
Ortaokul ve lise öğrencileri ortam ve sınır tanımazken, bayan içiciler sokaklara taştı.
Sigarada ise en ucuz iki ülkeden birisi Türkiye. 2020 yılına ait resmi verilerine göre Avrupa’da aile bütçesinden alkol ve sigaraya en az pay ayıran ülkelerden birisi Türkiye. Türkiye’de hane halkı tüketim harcamasının sadece yüzde 3,6’sı alkol ve sigaraya gidiyor. Bu oran AB ülkelerinde ortalama yüzde 4,4.
Alkol ve sigaradan alınan özel tüketim vergisine (ÖTV) zam geldi. Satın alma gücüne göre bakıldığında Avrupa’da en pahalı alkollü içki sıralamasında Türkiye üst sıralarda. Sigarada ise en ucuz iki ülkeden birisi Türkiye.
Doğu Avrupa ülkelerinde alkol ve sigaranın hane halkı tüketimindeki payı yüksek.
Hane halkı tüketim harcamasında alkollü içecek, sigara ve tütünün en fazla paya sahip olduğu ülke yüzde 8,7 ile Bosna-Hersek. Ardından yüzde 8,6 ile Sırbistan ve yüzde 8,4 ile Çekya geliyor. Estonya ve Macaristan’da bu oran yüzde 8 üzerinde.
Türkiye 37 Avrupa ülkesi içinde 32. sırada yer alıyor. Avrupa’nın önde gelen ve ekonomik olarak güçlü olan ülkelerde alkollü içecek ve sigaraya giden payın düşük olması dikkat çekti.
Bu oran komşu ülkelerden Yunanistan’da yüzde 5,1 ve Bulgaristan’da yüzde 5,7.
Alkol ve sigaraya giden pay ne anlama geliyor?
Peki, hane halkı tüketim harcamasından alkollü içecek ve sigaraya giden pay ne anlama geliyor? Bu ülkelerde alkollü içecek ve sigaranın ucuz olduğu veya daha az tüketildiğini anlamına gelir mi? Hayır, bu oran bu konularda bir şey söylemiyor. Her ülkede farklı alanlara yapılan harcamaların oranı farklı.
Satın alma gücüne göre durum ne?
Satın alma gücü gücüne ayrıntılı olarak bakıldığında mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanıyor. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları giderilmekte ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre fiyat düzeyi endeksi; ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesi olarak tanımlanıyor. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade ediliyor.
Satın alma gücü fiyat düzey endeksine göre 2020 yılında alkollü içeceklerde Türkiye’nin puanı 187 oldu. AB ortalaması ise 100. Türkiye bu endeks puanında 37 ülke içinde 5. sırada yer alarak alkollü içeceklerin en pahalı olduğu ülkelerinden birisi oldu. Zirvede 269 puan ile İzlanda ve 251 ile Norveç yer aldı.
Son sırada ise 81 puan ile K. Makedonya ve 83 ile Macaristan yer aldı.
Türkiye’de en yük pay gıdanın; AB’de konut ve kira
Öte yandan, Türkiye’de hane halklarının en çok harcama yaptığı alan yüzde 24,2 ile gıda ve alkolsüz içecek. Türkiye’de ailelerin yaptıkları harcamaların dörtte biri gıda ve alkolsüz içeceğe gidiyor. İkinci sırada yüzde 15,3 ile ulaştırma var. Konut ve kira harcamalarının oranı ise yüzde 15,1. Harcamaların yüzde 8,5’i ise mobilya ve ev eşyalarına giderken giyim ve ayakkabının payı yüzde 6,4.
Alkol vergisinde ilk 5’e giren iller belli oldu: Zirvede İstanbul var
Hazine ve Maliye bakanlığına verilen soru önergesiyle alkollü içki vergi tahsilatı açısından ilk sıralarda yer alan iller sorulduğunda, bakanlık tarafından açıklanan bilgilerde, ilk beşte şu iller yer aldı: İstanbul, İzmir, Mersin, Denizli ve Manisa. “Alkollü içkilerde vergiyi doğuran olay, bu malların ithalatı, imal edenler tarafından teslimi veya müzayede yoluyla satışı durumunda gerçekleşmektedir” denilirken bu oranların tüketimi yansıtmadığı söylenmiş olsa da, satış ve vergi oranlarının yüksekliğinde temel alınacak esas hiç kuşkusuz satış ve tüketimdir. Ayrıca satış ve vergileme olarak baktığımızda bile Denize kıyısı olan şehirlerin ilk sıralarda yer alması araştırılması gereken bir konudur diyoruz. Açıklamalarına göre, son beşte ise Zonguldak, Sinop, Bartın, Çorum ve Erzincan yer aldı.
Türkiye’nin sigara haritası
Sağlık Bakanlığının yaptığı çalışma, 31 Mayıs “Dünya Sigarasız Günü’nde Türkiye’deki tütün kullanımıyla ilgili önemli veriler ortaya konuldu.
Sağlık Bakanlığının araştırmasına göre sigara kullanma oranı erkeklerde kadınlardan, kentlerde ise kırsaldan daha yüksek. Sigara içenlerin yüzde 57’si bırakmayı denemesine rağmen sadece yüzde 9’u başarılı olmuş.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca 81 ilde yapılan Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışmasında, 20 bin 500 aile hekimine bağlı 15 yaş üzeri 18 bin 477 kişi incelendi.
Çalışmaya göre, ilk sigaraya başlama yaşı ortalama 17 bulundu. Erkekler sigaraya ortalama 17, kadınlar ise 18 yaşında başlıyor.
Katılımcıların yüzde 62’sinin sigara kullanmadığı, yüzde 24’ünün düzenli, yüzde 6’sının ara sıra sigara içtiği, yüzde 9’unun ise bu alışkanlığından vazgeçtiği belirlendi.
Erkeklerin yüzde 37’sinin, kadınların da yüzde 12’sinin düzenli sigara kullandığı, ara sıra kullanımla sigara içme oranının erkeklerde yüzde 43’e, kadınlarda ise yüzde 17’ye çıktığı saptandı.
Evlerin yüzde 37’sinde, iş yerlerinin ise yüzde 23’ünde sigara içiliyor.
Erkekler yüzde 32, kadınlar ise yüzde 42 oranında evlerde, erkekler yüzde 25, kadınlar da yüzde 17 oranında iş yerlerinde sigara dumanına maruz kalıyor.
En yüksek kullanma oranı 25-44 yaş aralığında
En yüksek sigara kullanma oranı 25-44 yaş aralığındakilerde bulundu.
25-34 yaş aralığındaki erkeklerin yüzde 48,4’ü, kadınların ise yüzde 17’si düzenli sigara içiyor. 35-44 yaş aralığında bu oran erkeklerde yüzde 44,7, kadınlarda ise 18,6.
Erkekler 55, kadınlar ise 45 yaşından sonra sigarayı bırakmak için çaba içine giriyor.
55-64 yaş aralığındaki erkeklerin yüzde 28,7’si, 65-74 yaş arasındakilerin yüzde 31,7’si, 75 yaş üstündekilerin ise yüzde 34,5’si sigarayı bırakıyor.
Kadınlarda ise en yüksek sigarayı bırakma oranı 45-54 yaş aralığında bulundu.
Bu yaş grubunda sigarayı bırakan kadınların oranı yüzde 5,9 iken, 55-64 yaş aralığında yüzde 5,2, 65-74 yaş aralığında ise yüzde 5.
Erkekler daha çok içiyor
Erkekler günde ortalama 17,2, kadınlar ise 11 adet sigara içiyor.
Bu alışkanlığa sahip olanların yüzde 18’i günde 1-5, yüzde 24’ü 6-10, yüzde 10’u 11-15, yüzde 38’i 16-20 adet, yüzde 11’i de bir paketten fazla sigara içiyor.
Tüm yaş gruplarında en büyük kesimi günde16-20 adet sigara içenler oluşturuyor.
Erkeklerin yüzde 44’ü, kadınların yüzde 22’si günde 16-20 adet sigara içiyor.
ONUNCU KÖYDEN DURUMA BAKILDIĞINDA;
Eskilerde pöçük toplamayla başlayan sigara alışkanlığı zaman ve şartların değişmesiyle sigara satışı yapan büfelerde yaş sınırı aranmaksızın satılmaya başlanınca tüketim sayısında Avrupa’ya özentiyle beraber arışlar başladı.
Bununla kalmayan halkımız zaman ve şartları öne sürerek evde eşiyle beraber, daha sonrasında ise çocuklarıyla (her ne kadar el altından gizlenmeye çalışılsa da) içilmeye başlandı. Bir vakit sonra bayanların sigara ve alkol kullanmasına Türk gelenek ve görenekleri dikkat alınarak ayıp denilse de, bu perde kenara itilerek özellikle şehirlerde sokaklarda içilmeye başlandı. Bir süre sonra yaş ve eğitim durumuna bakılmaksızın sigara ve alkol tüketimi çocuk yaşlarda denilen ortaokul, lise seviyelerine kadar ne yazık ’ki indi.
Durum böyle olunca rahatlıkla öyleme imkânı sağlanmış gibi, Türkiye’nin konumuna, durumuna, milli gelir seviyesine, ekonomik sıkıntılarına bakarak konuştuğumuzda sigara ve alkol gibi maddeler uygulanan KDV. Özel tüketim vs. Vergilerin etkili olmadığı bir ülke olmamızla birlikte hane halkının en fazla giderinin alkol ve sigara tüketimi olarak bu guruba harcanması ihtimalini yabana atmamamız gerekir diyoruz.
HABER: MEHMET DUMAN
